Het lijkt erop dat de overheid ervan uitgaat dat werkgevers uit zichzelf geen kwetsbare groepen aannemen (o.a. quotumplan, social returnaanpak). Daarmee doet men werkgevers die het wel al doen tekort en zij worden in veel gevallen zelfs tegengewerkt. Waar dit toe kan leiden staat helder beschreven in het boek De Kwetsbaren van Will Tinnemans.
Wat zou er gebeuren als we het eens omdraaien? Dus beleid maken rond werkgevers die wel willen, goed luisteren naar hun vraag, maximaal faciliteren en belonen? Motiveren kan je namelijk extrinsiek doen, maar ook intrinsiek! Extrinsieke motivatie valt weg als de externe druk weg valt, intrinsieke motivatie is duurzamer en creeert volharding ook als het tegenzit. Versterk daarom wat nu al goed gaat en werk vandaaruit aan de inclusieve arbeidsmarkt.
PRESTATIELADDER SOCIALER ONDERNEMEN
In De Kwetsbaren wordt een paar keer verwezen naar de Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) die gebruikt kan worden als hulpmiddel daarbij. De PSO stimuleert duurzaam inclusief ondernemen door bedrijven te (h)erkennen die hier nu meer dan gemiddeld aan doen. Door de koppeling met sociaal inkopen en uitbesteden bij andere PSO of SW-bedrijven wordt de keten gestimuleerd en dat draagt ook bij aan een zelfversterkend karakter.
De intrinsieke motivatie van werkgevers kan op verschillende manieren nog meer geprikkeld worden. Bijvoorbeeld door fiscale voordelen of door sociale bedrijven een voordeel te geven bij inkoop en aanbestedingen. Hoe groter de sociale bijdrage, hoe groter het voordeel. Dat zal een sterke stimulans zijn om inclusief te blijven ondernemen en het maximale eruit te halen. Andere bedrijven zullen dan zeker aanhaken.
SOCIALE FIRMA’S
Maar er zijn wel te weinig banen. Op dekwetsbaren.nl zijn al diverse oplossingsrichtingen genoemd om daar wat aan te doen. Ik voeg er nog één aan toe, namelijk het stimuleren van de social enterprise sector. In het buitenland zien we dat een kleine sociale werkvoorziening leidt tot meer work integration social enterprises, oftewel sociale firma’s. Bij deze bedrijven staat de sociale missie voorop en die realiseren ze als private onderneming die een product of een dienst levert. Uit een recente monitor van Social Enterprise NL (2014) blijkt dat social enterprises, tegen de economische stroom in, zorgen voor werkgelegenheidsgroei. Een mogelijke verklaring is dat veel sociale firma’s werk niet als een kostenpost zien, maar als een doel.
De uitkomst van deze monitor zou alleen al genoeg reden moeten zijn om sociale firma’s te faciliteren. Dat vraagt wel een andere houding van de overheid: dienstbaar, ruimte creëren en soms ook risico’s durven nemen. Deze andere houding is overigens niet alleen voor sociale firma’s van belang, maar voor alle werkgevers die inclusief willen ondernemen.
DE KWETSBAREN
Deze bijdrage schreef ik naar aanleiding van het boek De Kwetsbaren van Will Tinnemans. In dit boek staat een verontrustende analyse van de onderkant van de arbeidsmarkt. Maatschappelijk investeerder Start Foundation riep iedereen op om mee te denken over over hoe we tot echte oplossingen kunnen komen. Alle bijdragen zijn geplaatst op dekwetsbaren.nl.